طراحی محوطه سازی در معماری
طراحی محوطه سازی در معماری ممکن است در ابتدا کاری گنگ و یا حتی بی مفهوم جلوه کند اما وقتی با زیر و بم این کار و تاثیرات آن برفضا آشنا شوید قطعا دیدگاهتان نسبت به طراحی محوطه سازی تغییر میکند.
زندگی شهری ، پیشرفت های صنعتی ، آلودگی و ترافیک ، همه وهمه بر کیفیت زندگی ما تاثیر میگذارند. رابطه ی انسان روز به روز با طبیعت کمتر شده و نیاز انسان برای پیوند با طبیعت بیشتر میگردد.
محوطه سازی علم پیوند طبیعت و انسان است.
محوطه سازی
طراحی محوطه سازی معانی بسیاری می تواند داشته باشد. اما درعلم معماری به دو شاخه ی طراحی منظر و معماری منظر تقسیم می شود. شاید از لحاظ نام تفاوتی بین این دو وجود نداشته باشد اما تفاوت بسیاری دارند.
طراح منظر تمام اطلاعات برای طراحی فضای سبز خانه ها ، ویلاها ، روف گاردن را دارد. تمام پروژه های کوچک تا متوسط شهری می تواند توسط طراح منظر انجام شود.
معمار منظر، اطلاعات تخصصی تری در رابطه با انواع خاک ها و زیر ساخت ها دارد، معماران منظر در مورد زمین ، شیب آن ، نوع خاک ، پی و … به صورت تخصصی طراحی میکنند و پروژه های بزرگتری مانند طراحی فضای سبز شهری ، پارک ها و فضاهای تفریحی ، محوطه های باغ ، محوطه ی سازه های عظیم شهری و یا فضای اطراف ساختمان های بزرگ تجاری ، طراحی محیط های تاریخی و توریستی طبیعی در دست میگیرند.
بخش های طراحی محوطه سازی
طراحان منظر پروژه های متفاوتی انجام میدهند. این پروژه ها به بخش های مختلفی در طراحی محوطه سازی تقسیم می شوند:
- طراحی روف گاردن یا بام سبز
- طراحی فضای سبز حیاط ساختمان
- طراحی فضای باز ویلا
- طراحی پارک های محلی
- طراحی رستوران های رو باز
- طراحی گالری های روباز
و…
هرکدام از موازد ذکر شده در بالا تخصص خاص خود را داشته و باید بر اساس شناخت محیط و ابزار و خلاقیت به هرکدام پرداخت.شاید به طور کلی فضای سبز حیاط ساختمان برای بسیاری ،اهمیت چندانی نداشته باشد.اما توجه به این نکته که طراحی خاص و مناسب میتواند علاوه بر جذب مخاطب و ماندگاری آن در فضا، باعث کمک به محیط زیست نیز گردد.
رستوران ها و گالری های روباز دقیقا بر پایه هدف گره بر طبیعت طراحی و ساخته می شوند. حال اگر به دست افراد غیر متخصص و با دانش غیر کافی ساخته شوند به صورت المانی زائد در سطح شهر دیده خواهند شد.
موارد مهم در طراحی محوطه سازی
در هر شاخه ای از علم معماری توجه به نکاتی ضروری است و اگر شخص فعال در این زمینه از آن نکات آگاه نباشد عملکرد درستی نخواهد داشت .
انتخاب خاک درطراحی محوطه سازی
یکی از ویژگی های یک طراح منظر موفق شناخت خاک است. انواع متفاوت خاک ، مقاومت آن ، میزان نشست خاک ، نوع خاک در اقلیم های متفاوت ، میزان حاصلخیزی خاک و تمامی این عوامل از نکاتی است که در طراحی منظر موفق اهمیت دارد.
این اطلاعات به طراح کمک میکند تا هم سطح سازی ، شیب ها و مسیرسازی های مناسبی انجام بدهد.
مصالح ساختمانی درطراحی محوطه سازی
بهترین طراحان در هر زمینه ای ،کسانی هستند که ابزار کار خود را به طور کامل بشناسند.
طراحی محوطه سازی نیز متریال های بسیاری دارد. با شناخت کامل تمام متریال بهترین فضا سازی های خواهیم داشت. روزانه با پیشرفت علم ، ساخت متریال های جدید هم روز به روز بیشتر می شود و کیفیت محصولات نیز بالا می رود. محصولات جدید برای ساخت کفسازی و دیواره های هوشمند ، استخرهایی خاص ، مصالحی برای ساخت آبنماها با ظاهری جذاب و ویژگی های ضد آب و … از هزاران نمونه متریال جدید هستند.
محوطه سازی نیز در این اثنا پیشرفت کرده و طراحی های با کیفیت و جذاب تری با متریال های جدید پدید می آید.
ساخت المانها در طراحی محوطه سازی
- ساخت آبنما
- ساخت برکه
- ساخت استخر
- ساخت نهر
- کفسازی
در طراحی محوطه سازی ساخت المانهای بالا وجود دارد. بسته به نوع کاربری ، ابعاد فضا ، شرایط جوی و اقلیم منطقه و نوع خاک ، از المانهای بالا انتخاب شده و اجرا می شود. به طور مثال در محل های شرجی ایجاد آبنما و ساخت برکه اگر در محل مناسب صورت نگیرد باعث کم شدن جریان هوا می شود. و یا اگر در مکان نامناسب برکه ایجاد شود باعث تجمع حشرات آزاردهنده می شود. پس شناخت اقلیم و … و ویژگی های المان های محوطه سازی از جمله عوامل مهم است.
کفسازی:
محوطه سازی از جمله مواردی است که در بحث متریال و شناخت مصالح روز هم به آن اشاره می شود.کفسازی های چوبی ، سنگی ، آجری ، سیمانی و چمن و … و یا ترکیبی از این موارد در محوطه سازی ها استفاده می شود که عمر و دوام هر کدام از این متریال ها بسته به شرایط جوی و مکان استفاده شده ، نحوه ی استفاده و …. تغییر می کند.
ساخت استخر:
طراحی استخرهای روباز و مکان قرارگیری آن نیز به دست مهندسین منظر صورت میگیرد. در طراحی استخر های روباز علاوه بر شکل کلی ظاهر استخر ،که طراحان منظر با توجه به معماری و طراحی ساختمان ،آن را دیزاین میکنند عامل دیگری نیز اهمیت دارد: مکان قرار گیری استخر . مکان قرار گیری استخر با توجه به زاویه تابش نور خورشید، امکان قرارگیری در محل های متفاوت بنا،سایه اندازی بنا ،دید بناهای مجاور بررسی می شود.
ساخت نهر:
ساخت نهر در اطراف فضای طراحی شده می تواند صدایی آرامش بخش ایجاد کرده و با جریان آب هوا رانیز تعدیل کند. برای ساخت نهر مصنوعی باید شیب زمین به طرز صحیحی اجرا شده و آب در جهت درستی هدایت شود تا از راکد شدن ان جلوگیری شود. نظافت این نهرها می تواند کاری زمانبر باشد و برای تمام فضاها مناسب نیست . در صورت رعایت نکردن موضوع نظافت نهر ها مصدود (توسط برگ گیاهان و…)میشود.
تاسیسات مکانیکی در طراحی محوطه سازی
تاسیسات در طراحی محوطه سازی از جمله عواملی است که کمتر به آن توجه می شود. اما تمامی المان های وابسته به آب احتیاج به تاسیسات مکانیکی جهت تامین آب را دارند. برای تاسیسات مکانیکی باید از ابتدای طراحی مکانی مناسب در نظر گرفته شود و دریچه ی بازدید جهت کنترل و رفع نقص احتمالی تعبیه گردد.
نورپردازی در طراحی محوطه سازی
اگر در طراحی محوطه سازی خود ، نورپردازی در نظر نگیرید صبح ها از منظره لذت میبرید اما به محض تاریکی هوا همه چیز غیر قابل لمس و کنترل میگردد. استفاده از محوطه ی باغ ، ویلا ، خانه و یا روف گاردن بدون نور در شب غیرممکن می شود.
به همین منظور ایجاد یک سیستم نورپردازی مناسب از جمله وظایف یک طراح منظر میباشد. در طراحی سیستم نورپردازی برای یک محوطه چندین مسئله باید به صورت جداگانه بررسی شود. اولین مسئله رنگ نورهای استفاده شده در فضاست. استفاده از رنگ های فراوان در فضا و یا نورهای نقطه ای و شدید برای فضاسازی مناسب نیست. در مرحله ی دوم نوع سیم کشی و ارتباطات سیستم نورپردازی مهم است. اولین دلیل زیبایی فضاست. اما در برخوردی مهم تر ، امنیت این سیستم از جهت ارتباط با فضای باز است. رها شدن سیم کشی های برق در فضا باز و برخورد با آب و گیاهان و حیوانات امنیت فضایی را پایین می آورد.
انتخاب گیاهان مناسب در طراحی محوطه سازی
نقش گیاهان در طراحی منظر از جمله موارد انکارنشدنی است. بدون داشتن گیاهان سبز پیوند ساختمان با محیط طبیعی غیرممکن است.
طراحان منظر با تمام گیاهان در اقلیم های متنوع آشنایی دارند .
گیاهان همواره سبز ، گیاهان سایه انداز، گیاهان رنگی ، گل ها ، درختان و یا بوته های میوه ، گلدان های تزیینی ، گیاهانی که نیاز به آب فراوانی دارند ، گیاهان خود رو و… از هزاران گیاهانی هستند که در طراحی محوطه سازی از آن استفاده می شود.
به طور کلی محوطه سازی در معماری پیوند مستقیمی با معماری پایدار و سبز دارد.گرچه محوطه سازی نقش کوچکی و غیر قابل بازگویی را ایفا میکند .اما با توجه به زندگی شهری امروز و نیاز به ایجاد فضای سبز و محوطه ای دلنشین تاثیر این امر صد چندان حس می شود . چه بسا بتوان از این فرصت به دست آمده در جهت کاهش مصرف سوخت ، کاهش آلودگی های هوا ،صوتی و بصری استفاده کرد. و به معماری پایدار و سبز نزدیک تر شد تا در آینده زمینی بهتر داشته باشیم.
تمامی موارد گفته شده در مجموع یک محوطه سازی ایده آل را ایجاد میکند . طراحان منظر با در نظر گرفتن این موارد و علم و دانش تخصصی برای شما محیطی جذاب و دلنشین به وجود می آورند .
