معماری پایدار دارای تعاریف متنوعی است اما خیلی از ما آن را با معماری سبز اشتباه میگیریم. پایداری و اصول آن با معماری سبز تفاوت دارد.
با افزایش جمعیت کره زمین و پیشرفت صنعت، محیط زیست بسیار آسیب پذیر شده است. و هر روز درصد زیادی از آن مورد تخریب قرار میگیرد. ارتباط درست با طبیعت که زندگی انسان نیز به آن گره خورده است از عواملی است که معماری پایدار به آن اهمیت میدهد.
پایداری و توسعه پایدار از عواملی است که به منظور بهینه سازی در مصرف انرژی و کاهش اتلاف آن مورد توجه معماران قرار گرفته است. در واقع به وجود آمدن این سبک از معماری واکنشی به زندگی صنعتی و مدرن امروزه است. معماری پایدار بر سه راس اصلی پایداری، اقلیم و اکولوژی استوار است. همین امر موجب می شود تا ساخت و ساز و ساختمان سازی کمترین آسیب بر محیط زیست را داشته باشد.
مفهوم پایداری در معماری
معماری پایدار صرفا به این معنی نیست که در طراحی و ساخت ساختمان ها به گونه ای عمل شود که صرفا عمر مفید ساختمان صد ساله شود. زیرا در طول سالهای در گذر شرایط زندگی و معماری نیز تغییر میکند. و قطعا خانه ای که در سالهای گذشته ساخته شده باشد نمی تواند تماما پاسخگوی نیاز های امروزی باشد. همانگونه که ساختمان های قدیمی که در شهرها ساخته شده است هنوز زیبایی و ماندگاری دارد اما فضاهای خانه، نحوه معماری و چگونگی عملکرد با مواردی که امروزه به ان نیاز داریم تفاوت دارد. و همین امر موجب می شود تا نیاز به تخریب و نوسازی حس شود.
در معماری پایدار سعی بر ان است تا از مواد و مصالحی سازگار با محیط زیست استفاده شود تا آسیب کمتری به آن وارد شود. ساخت و ساز در مناظقی صورت بگیرد که کمترین آسیب و تعرض به محیط زیست را داشته باشد. و از انرژی در هنگام ساخت و همچنین بهره برداری ساختمان نیز به گونه ای استفاده شود که منابع محیط زیست حفظ شود. زیرا امروزه بیشترین میزان استفاده از محیط زیست به تامین انرژی های مورد نیاز ما بازمیگردد.
اهداف معماری پایدار
- حفظ محیط زیست و کمترین آسیب به آن
- استفاده از انرژی های پاک و سازگار با محیط زیست
- جلوگیری از اتلاف انرژی
- افزایش عمر مفید ساخت و سازها
- توجه به ویژگی های محیطی و اقلیمی
- کاربردی بودن بناهای ساخته شده
- ایجاد آرامش روانی و جسمی برای کاربرین بنا
- کاهش تولید نخاله های ساختمانی
معماری پایدار و تاثیرپذیری از شرایط اقلیمی و فرهنگی
شرایط محیطی، اقلیمی و فرهنگی در معماری پایدار نقش اساسی را ایفا میکند. طراح و معمار برای ایجاد طراحی پایدار و معماری سبز می بایست به شرایط اقلیمی و فرهنگی هر منطقه و سایت مورد نظر دقت کند. زمانی که طراح بتواند با بررسی ها لازم از سایت مانند خاک و آب و هوا، جهت وزش باد و یا نور خورشید و میزان آن، حداقل و حداکثر دمای آن منطقه، مصالحی که در دسترس قرار میگیرد و کمترین اسیب را به منطقه و محیط زیست وارد میکند باخبر شود می تواند بهترین طراحی ها را ارائه دهد. توجه به میزان انرژی مصرفی در ساخت و همچنین در مرحله استفاده و بهره برداری یکی از مواردی است که باید به ان دقت کرد.
در معماری پایدار حتی میزان انرژی مصرفی برای رساندن متریال و مصالح به پروژه نیز اهمیت دارد. به طوریکه باید نزدیکترین متریال و مناسب ترین متریال از هر جهت انتخاب شود. برای مثال در منطقه ای سنگ های گرانیتی کمتر وجود دارد، معمار می تواند در پروژه ی خود سنگ های دیگری استفاده کند و یا با پرداخت هزینه های باربری و هنگفت سنگ گرانیت را به محل ساخت و ساز بیاورد.
اما در نظر داشته باشیم که مصرف سوخت و انرژی برای رساندن متریال مصرفی در معماری پایدار به حداقل خود می رسد. در صورتیکه که معمار قصد انجام این کار را داشته باشد پروژه دیگر پایدار محسوب نمی شود.
خوانایی بنا
در معماری پایدار خوانایی بنا اهمیت بسیار زیادی دارد. خوانایی به معنای درک افراد از بناست. بنای ساخته شده در سایت مورد نظر نباید به گونه ای باشد که مردم ان منطقه به چشم شئ اضافه و یا عجیب به ان نگاه کنند. شاید همان بنا در یک منطقه ی شهری دیگر عادی به نظر برسد اما در سایتی دیگر موجب تعجب و یا حتی کناره گیری افراد می گردد.
معماری مدرن و کلاسیک در جایگاه خود بسیار درست و حتی زیبا هستند. اما در اقلیم های گوناگون توجه به فرهنگ افراد بسیار اهمیت می یابد و گاهی معماری مدرن و یا کلاسیک دیگر پاسخگو نیستند. در این مرحله معماری پست مدرن است که به کمک معمار می آید.
معماری پست مدرن توجه بیشتری به اقلیم و فرهنگ و ارزش های فرهنگی هر منطقه دارد. حتی از لحاظ معماری پایدار نیز استفاده از سبک پست مدرن بسیار مناسب تر است. زیرا در بحث متریال و مصالح بومی نیز معماری پست مدرن بسیار پیشتازتر عمل نموده است.
بنابراین در معماری پایدار می توان برای خوانایی و درک افراد از بناهای ساخته شده از سبک پست مدرن استفاده نمود.
پاسخگویی به نیاز های انسان
در معماری پایدار و توسعه پایدار شاید به نظر بیاید که به نیازهای انسان کمترین توجه شده است. و تنها محیط زیست است که اهمیت دارد. اما اینگونه که به نظر می آید نیست. کاربردی بودن بنا با توجه به نیاز های انسان و توجه به نیازهای روحی وی در کنار نیازهای جسمی در معماری پایدار اهمیت دارد.
در واقع رفع نیازهای انسانی در کنار کمترین آسیب به طبیعت و محیط زیست است که در معماری پایدار برای آن تلاش می شود.
سخن آخر:
برای طراحی پایدار می بایست مهندسین در کنار یکدیگر به بررسی انواع انرژی های پاک و همچنین جوانب سایت مورد نظر بپردازند. پس تنها معمار و طراح اهمیت ندارد. بهترین گزینه برای داشتن معماری پایدار مشاوره با یک تیم مجرب از معماران است. شرکت معماری فرید-ارجمند می تواند شما را در راه یاری کند.
