طراحی پارامتریک در معماری یکی از روش های نوین است که می تواند در بخش های مختلف طراحی از آن استفاده شود. طراحی با استفاده از الگوریتم های خاص و الگوهای هندسی با قوانین مختلف و منحصر به فرد خود را طراحی پارامتریک می گویند. طراحی با الگوهای تکرار شونده نیز در طراحی پارامتریک جای میگیرد.
تفکر الگوریتمیک به همراه قانون های خاص به خود موجب طراحی الگوهای خاص می گردد. از این الگوها می توان در انواع پوسته های متنوع استفاده نمود. و یا از آن برای ساخت احجام و اشیا بهره برد.
از آن رو که طراحی پارامتریک رابطه ی نزدیکی با هندسه و فرم دارد، می توان با استفاده از نرم افزارهای مخصوص این روابط هندسی را به زیبایی تبدیل به پوسته های جذاب نمود. در معماری گذشته ی اسلامی نیز از هندسه ی اشکال بسیار استفاده می شد. به طوریکه شما در انواع شیشه ها و ارسی های پنجره اشکال هندسی و الگوهای تکرار شونده را مشاهده می نمودید. همچنین در طراحی طاق ها و گنبد ها همواره از روابط هندسی خاصی استفاده می شد تا هم به مقاومت سازه افزوده شود و هم دارای زیبایی چشم نواز باشد.
طراحی پارامتریک و طبیعت
طبیعت یک منبع غنی از الگوهای پارامتریک می باشد. بسیاری از طراحان نسل های معاصر با الهام از طبیعت توانسته اند بناهای زیبایی پدید آورند.
بارزترین نمونه های طبیعی از الگوهای پارامتریک و تکرار شونده لانه ی زنبور (موم) آن می باشد. شش ضلعی های منظم در کنار یکدیگر و تکرار شده. در عین حال که همه ی شکل های تکرار شده در موم زنبور عسل شش ضلعی هستند اما می توانند در قالب های متنوع و حتی مدور ساخته شوند. سیال بودن یکی از ویژگی های معماری پارامتریک است.
برگ برخی از گیاهان و یا گلها نیز دارای الگوریتم خاص بوده و از آن جهت ایده پردازی می توان استفاده نمود.
طراحی پارامتریک در نمای ساختمان
نمای ساختمان یکی از مهم ترین قسمت های طراحی یک بنا را به خود اختصاص میدهد. طراحی پارامتریک به شکل پوسته ای ابتدا در نمای ساختمان ها نمود پیدا کرده است. طراحی هایی با الهام الگوریتم هندسی بال حشرات و یا پیله های پروانه و … که از روابط بین المان ها و هندسه به وجود آمده اند.
حتما شما نیز تا به حال ترکیب شیشه و فلزات را در نمای ساختمان دیده اید. نماهایی که دید وسیع شیشه را به وسیله ی خطوط خاصی از فلزات مهار نموده اند.
در سالهای اخیر طراحی های پارامتریک بسیاری در دنیا انجام شده است که از نمونه های ان می توان به ورزشگاه هایی به شکل مولکول های آب و یا لانه ی پرنده اشاره نمود. حتی در بناهای عادی تر مانند خانه های مسکونی می توان از طراحی پارامتریک استفاده نمود. فقط کافیست از معماری ایرانی اسلامی و ترکیب ان با هندسه الهام گرفت.
نحوه ی چیدمان المان تکراری مانند آجر نما به صورت الگوریتمیک می تواند یک طراحی پارامتریک جذاب برای نمای ساختمان ها ایجاد کند. از این دست طراحی ها می توان با انواع متریال نما برای ساختمان های آپارتمانی، نمای ساختمان های یک طبقه، نمای ویلایی، نمای ساختمان های دو طبقه و … استفاده نمود. نمونه های گسترده تر و با متریال هایی مانند فلز و شیشه را در نمای ساختمان های اداری و تجاری می توان مشاهده نمود.
طراحی الگوهای تکرار شونده برای پلان
شاید پلان یک بنا آخرین موردی باشد که زمان طراحی به پارامتریک بودن آن فکر شود. اغلب در طراحی هایی که از فرم کلی و حجم بنا به پلان داخلی می رسیم بیشترین موضوع اهمیت جایگزی تمام فضاها در بهترین قسمت و مناسب ترین قسمت پلان است. اما می توان به طراحی پارامتریک و یا الگوهای تکرار شونده در پلان نیز اندیشید. به طور مثال در طراحی برج های مسکونی امروزه به طراحی پارامتریک اهمیت داده می شود. همچنین شما می توانید زمانی که از حجم بیرونی به پلان می رسید نسخه ی کوچک شده و منعطف الگوی پارامتریک بیرونی را در داخل پلان جای دهید.
اگر از طراحی پلان به حجم کلی خواهید رسید استفاده از طراحی پارامتریک بسیار ساده تر خواهد بود. طراحی پارامتریک پلان ممکن است در ابتدا به چشم مخاطب نیاید. اما با دقت بیشتر و نگاه به کانسپت بنا و پلان می توان به پارامتریک بودن یک پلان پی برد.
طراحی پارامتریک در دکوراسیون داخلی
دکوراسیون داخلی یکی از بخش هایی است که در ان می توان به راحتی از الگو ها و طراحی های پارامتریک استفاده نمود. اما این طراحی ها به دو بخش تقسیم می شوند:
- طراحی کلی فضا به صورت پارامتریک و تکرارشونده
- طراحی المان های خاص
در مورد اول به طور مثال شما طراحی داخلی و دکوراسیون یک رستوران و یا مطب پزشک و … را بر عهده دارید. شما به عنوان یک طراح به صورت یکپارچه فضای کلی را با المان های پارامتریک طراحی میکنید. طراحی سقف، پوسته ها و دیواره ها، میز و صندلی و کانتر و … همه در یک راستا و سمت و سو هستند. این طراحی کاملا یک فضای الگو بندی شده را نشان میدهد.
در مورد دوم شما طراحی فضا را به سبک مدرن و یا پست مدرن و … انجام داده اید. یک شی و یا یک فضای محدود را به طور ویژه از طراحی پارامتریک بهره میبرید. یک کانتر خاص، تابلویی زیبا و متفاوت و …
ای طراحی در دکوراسیون داخلی به طور کامل پارامتریک نیست اما به عنوان عضوی ویژه و نقطه ی کانونی از یک المان پارامتریک استفاده می شود.
سخن پایانی
علم ریاضیات و هندسه در ترکیب با هنر معماری معجونی می سازد که شاید از موفق ترین ترکیبات حاصل شده باشد. طراحی های اسلیمی و معماری اسلامی ایرانی از علم هندسه بسیار بهره می بردند. در چند دهه اخیر شاهد هنر نمایی معمارانی به سبک پارامتریک بودیم که از معروف ترین آنها می توان به زاها حدید اشاره نمود. ترکیب هندسه و همچنین معماری مینیمال یک طراحی منعطف به سبک پارامتریک را در کارنامه ی کاری زاها حدید ثبت نموده است. این بنا Galaxy soho نام دارد.
شاید در ایران نیز بتوان با استفاده از معماری پارامتریک به طرح های ایرانی دست یافت و معماری ایرانی را دوباره زنده کرد. گروه معماری فرید-ارجمند آماده ارائه انواع طراحی های داخلی، طراحی نما، طراحی پلان ویلا و … می باشد. ایده های نو را در پس ذهن های جوان باید جست.
