اصول طراحی مهد کودک تنها به اندازه ها و ابعاد استاندارد محدود نمی شود. طراحی فضایی برای کودکان و خردسالان باید بر طبق خلاقیت، القای احساس امنیت و آرامش باشد. کودکان در اولین سالهای زندگی خود با تجربه اجتماع در مکانی به نام مهد کودک آشنا می شوند. این اجتماع نباید برای آنها هراس انگیز جلوه نماید.
اصول اولیه روانشناسی کودک و روانشناسی بروز خلاقیت در کودک در طراحی مهد کودک ها می بایست رعایت شود. در این با فرید- ارجمند همراه باشید تا با اصول طراحی مهد کودک آشنا شویم.
اهداف طراحی مهد کودک
در ابتدا باید هدف از طراحی هر فضا مشخص باشد. کودکان برای ساعاتی در روز به مهد کودک آورده می شوند. گاهی به دلیل شاغل بودن پدر و مادر این ساعات طولانی می شود. برخی مواقع والدین فرزندان آنها را برای تفریح چند ساعتی به مهد کودک می آورند. گاهی برای بروز خلاقیت در کودک و شناخت مهارت ها و اجتماع به مهد کودک آورده می شوند. پس برای هر یک از این اهداف می بایست فضا طراحی شود.
یک معمار ابتدا اهداف طراحی از دید خود و کارفرما را بر روی کاغذ می آورد تا بتواند با بررسی آنها فضاهای مناسبی در طراحی خود ایجاد نماید. به طور خلاصه برخی از اهداف طراحی مهد کودک را بیان می کنیم:
- بروز خلاقیت در کودکان
- استعداد یابی کودکان
- یادگیری بازی ها و مهارت ها
- آشنایی با اجتماع
- بازی و تفریح
- دوست یابی و برقراری ارتباط
موارد گفته شده در بالا از مهم ترین دلایل و اهداف طراحی مهد کودک ها می باشد.
استاندارد های مهد کودک
فضاهای مهد کودک از لحاظ ابعاد و اصول ایمنی و تاسیسات دارای استاندارد های مشخص هستند. شاید برای یک فضای مسکونی ایجاد تمام استانداردها به صورت جزئی چندان اهمیتی نداشته باشد. اما در مهدکودک به دلیل ارتباط مستقیم با کودکان جزبه جز اصول اهمیت می یابد.
اگر تا به حال کتاب های استاندارد فضایی مانند نویفرت و یا سایر آنها را دیده باشید می توانید به راحتی به استاندار ها دسترسی پیدا کنید. اما در اینجا به برخی از مهم ترین استانداردها می پردازیم:
- در فضای مهد کودک ارتفاع OKB پنجره ها نباید کوتاه در نظر گرفته شود. اگر از شیشه های یکسره استفاده میکنید باید نشکن باشد و از داخل حفاظی نرم برای کودکان در نظر گرفته شود.
- بازشو ها برای تهویه هوا باید حتما دارای حفاظ باشد تا از خطرات ناشی از سقوط کودکان جلوگیری شود.
- مهد کودک باید در طبقه همکف باشد و اگر قرار است در دو طبقه احداث شود می بایست طبقه بالا برای کودکان شیرخواره در نظر گرفته شود.
- از ایجاد راهرو های تنگ و طولانی در طراحی در طراحی مهد کودک خودداری نمایید.
- نور طبیعی در طراحی مهد کودک بسیار اهمیت دارد. پس از ورود نور طبیعی جلوگیری نکنید. اما از ورود نور مزاحم در تابستان که باعث آفتاب سوختگی و یا گرمازدگی گردد باید جلوگیری شود.
- تاسیسات به صورت تماما توکار و با تدابیر امنیتی باید در فضای مهد کودک کار شود. دسترسی کودکان به انواع داکت های برق، لوله های گاز و … باید محدود شود.
- هر گونه تزئینات در دیواره ها باید بالاتر از ارتفاع قد کودکان قرار گیرد.
- دیوارپوش ها باید تا ارتفاع یک متر و بیست سانت به صورت مخصوص و نرم انتخاب شوند تا از آسیب به کودکان جلوگیری شود.
- کفپوش استفاده شده در فضای مهد کودک می بایست نرم باشد. از سنگ و سرامیک کردن کف مهد کودک خودداری کنید.
موارد گفته شده در بالا تنها نکات کوچکی در ارتباط با طراحی فضای مهد کودک بود. برای استاندارد های بیشتر و دقیق تر بهتر است به کتاب های مرجع مراجعه نمایید.
ریز فضاهای مهد کودک
فضاهای مورد نیاز در مهد کودک ها کدامند؟ این فضاها با توجه به نیاز و اهداف طراحی مهد کودک مشخص می شوند. اما ما میخواهیم به برخی از مهم ترنی و شاید مشترک های آنها اشاره نماییم.
- سالن بازی
- سالن کلاس های گروهی
- فضای استراحت کودکان
- فضای استراحت و رختکن بزرگسالان
- سرویس بهداشتی بزرگسالان
- سرویس بهداشتی کودکان
- سالن غذاخوری
- رختکن کودکان
- محوطه بازی در فضای آزاد
….
فضاهای بالا از مهم ترین فضاهایی هستند که برای هر مهدکودکی باید در نظر گرفته شود. بنابر لیست نیاز ها و ابعاد و سایتی که قرار است مهد کودک در آن احداث شود موارد دیگر در نظر گرفته می شود.
انتخاب رنگ در اصول طراحی مهد کودک
رنگ ها در طراحی فضای مخصوص کودکان بسیار مهم اند. استفاده از رنگ های شاد، رنگ هایی که به آرامش و یا خلاقیت کودک کمک میکند همگی مهم هستند.
این نکته را ازیاد نبرید که باید برای انتخاب رنگ اصول شناخت رنگ و روانشناسی رنگ را رعایت نمایید. استفاده بیش از حد رنگ ها می تواند حس پرخاشگری و یا اضطراب در کودکان ایجاد نماید. از معمارانی برای طراحی داخلی محیط خود کمک بخواهید که مطمئن باشید حتما با اصول روانشناسی آشنایی دارند.
دیاگرام ارتباطی فضای مهد کودک
فضای مهد کودک نیز مانند هر فضای دیگری دارای بخش های مختلف است. پویایی در این بخش ها جریان دارد. ارتباط فضاهای مختلف با یکدیگر و نحوه ی ارتباط گرفتن آنها اهمیت دارد. قطعا کلاس های درسی نمی توانند ارتباط نزدیکی با فضای بازی کودکان د اشته باشند. اما نباید بخش های مختلف یک مهدکودک را از هم به طور کامل جدا نمود. زیرا ارتباط بین بخش های مختلف خود در آموزش و حس صمیمیت تاثیر مستقیم دارد.
برای طراحی پلان جانمایی باید دقت کنید که بهترین فضاها، فضاهای نیمه بسته با دکوراسیون داخلی خاص هستند. فضاهایی که در عین ارتباط پوششی نیز ایجاد میکنند تا مانع از بین رفتن تمرکز گردند.
جمع بندی:
طراحی مهد کودک یکی از حساس ترین طراحی هایی است که یک معمار می تواند انجام دهد. به دلیل رشد و شکوفایی کودک در این سنین اهمیت ایجاد فضایی خلاقانه را نباید فراموش کرد. همچنین سلامت جسمی و روانی کودک نیز باید تامین شود. پس انتخاب گروه معماری متخصص برای طراحی اینگونه فضاها بسیار مهم است. گروه معماری فرید-ارجمند با بهره گیری از متخصصین و معماران بهترین طراحی ها را انجام داده و در زمینه اجرا نیز می تواند به شما یاری دهد.
