تقسیم بندی نمای ساختمان در زمان طراحی به چند منظور انجام می شود. این تقسیم بندی به طراح کمک میکند تا جایگیری و میزان متریال به کار برده شده در هر قسمت را تفکیک کند. همچنین قرار گیری المان های طراحی و المان های ساختمانی در هر قسمت مشخص می شود.
شاید در ابتدا واژه ی تقسیم بندی نمای ساختمان شما را به یاد انواع سبک های طراحی نمای ساختمان بیاندازد. اما در واقع قصد داریم تا در مقالات فرید-ارجمند به نحوه ی طراحی و تفکر معمارانه در ارتباط با طراحی نما بپردازیم. این مقاله به ذهنیت دانشجویان معماری در ارتباط با اسکیس های اولیه طراحی نما کمک خواهد کرد.
تقسیم بندی نمای ساختمان از لحاظ تفکیک متریال
در طراحی نمای ساختمان، ممکن است از یک و یا چند متریال به صورت ترکیبی استفاده شود. این موضوع بستگی به سبک طراحی معمار، نظر کارفرما و همچنین ضوابط شهرداری منطقه خواهد داشت. به طور مثال شهرداری مشخص میکند که در نمای ساختمان های منطقه ای خاص می بایست حداقل ۲۰ درصد آجر نما کار شود. همین امر طراحان را موظف میکند تا رو به سوی آجر نما آورده و حداقل ۲۰ درصد از سطوح نمای خود را به آن تخصیص دهند.
اما چگونه در طراحی های خود این متریال ها را جایگذاری نماییم. پس از نقشه اصلی ساختمان و مشخص شدن تمام بازشوها و تاسیسات و … طراحی نما و به خصوص بخش متریال آن صورت میگیرد. یک طراح نمای خود را به چند قسمت مختلف تقسیم میکند. خطوطی عمودی و افقی رسم کرده و برای قسمت های بازشوها، تراس یا بالکن در صورت وجود، سطوح صاف، آبچکان ها، سقف و خط آسمان و … قسمتی مجزا در نظر میگیرد. سپس برای تخصیص متریال به قسمت های مختلف تصمیم گیری می نماید.
این گونه تقسیم بندی تفکیکی به ذهن طراح کمک میکند تا مسائل را ساده تر حل نماید.
تقسیم بندی نمای ساختمان از لحاظ المان های اصلی
المان های اصلی در ساختمان و در نمای آن شامل قسمت های زیر می شود:
- بازشوها مانند پنجره ها و درب ها
- تراس و یا بالکن در صورتی که در طراحی پلان وجود داشته باشد.
- محل عبور تاسیسات و هواکش هایی که در نما مشخص می شود.
- آبچکان های سقف و حفاظ های مخصوص
- پیش آمدگی ها و یا فرورفتگی های الزامی در نقشه
مواردی که در بالا به آنها اشاره نمودیم از موارد اصلی در نمای ساختمان محسوب می شود. طبیعتا پس از مشخص شدن جایگاه تمام موارد در نقشه طراح شروع به طراحی نمای ساختمان می نماید. و طراحی خود را از طریق تقسیم بندی نمای ساختمان انجام خواهد داد. ممکن است در طراحی نمای یک ساختمان به سبک رومی نیاز باشد تا المان های فرعی نیز جایگذاری شود. پس توجه به المان های فرعی نیز مهم است.
المان های فرعی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- طاق ها و کتیبه ها
- ستونها و سرستون های تزئینی
- هرگونه قاب و پیش آمدگی
- هر گونه نوشته و یا خطوط برجسته و یا فرورفته
المان های فرعی نیز باید در تقسیم بندی نمای ساختمان مورد توجه قرار بگیرند. مثلا در نمای رومی تقسیم بندی ها و جایگیری ها معمولا به صورت متقارن انجام می شود. بنابراین اگر شما در نقشه ی تاسیسات عبوری از نمای ساختمان مجبور باشید تا دریچه هواکشی را تنها در یک سمت قرار دهید، امکان تقارن در طراحی از شما گرفته خواهد شد.
بنابراین داشتن نقشه ی تاسیسات، نقشه ی بازشوها و … برای تقسیم بندی نمای ساختمان در جهت طراحی الزامی است.
اسکیس نمای ساختمان
نمای ساختمان در طراحی ذهنی اولیه به صورت اسکیس وار و سپس به صورت کلی و با نقشه ها و با ضوابط فنی طراحی می شود. در ابتدای هر طراحی یک مداد و کاغذ می تواند ذهن طراح را مرتب کند و به افکار وی نظم ببخشد. تا بتواند از میان چندین ایده خام، طراحی های پخته انجام دهد.
به همین منظور است که با وجود پیشرفت نرم افزارها و در دسترس بودن اکثر آنها، اساتید با دانشجویان در ابتدا با مداد و کاغذ کار میکنند و از آنها اسکیس میخواهند.
اسکیس ها و خطوط عمودی و افقی طراحی شده در آنها در طراحی نما کمک شایانی می نماید.
نقشه های اصلی طراحی نما
پس از تایید نقشه های اولیه، قسمت طراحی نمای ساختمان انجام میگیرد. پس با وجود پلان و می توان دیواره های سلختمان را به اندازه ی طبقات در نرم افزار ها بالا کشید و نمای ساده را مشاهده نمود. پس از آن می توان برای هر قسمت از نما، متریالی در نظر داشت و یا تقسیم بندی های نرم افزاری انجام داد و طراحی های تکمیلی برای نما را صورت داد. نمای ساختمان مانند لباسی بر تن بنایی که طراحی نمودید خواهد بود. اگر این لباس مناسب نباشد، بنای زیبایی نخواهیم داشت.
تقسیم بندی سبک های نمای ساختمان
سبک های متنوعی برای طراحی نمای ساختمان وجود دارد. این سبک ها از دیرباز و تا به امروز تعیین کننده فرهنگ و سلیقه ی هر قشر بودند. امروزه با وجود در دسترس بودن انواع متریال و بهترین طراحی ها، امکان طراحی سبک های متنوعی برای طراحان وجود دارد. اما خلاقیت و زیبایی و سازگاری با محیط در طراحی هر فردی دیده نمی شود. در هر بازه از زمان ممکن است سبکی خاص فراگیر شود و سپس دوره های بعدی و سبک های بعدی نیز بیایند و بروند.
اما به طور کلی سبک کلاسیک، با نمای رومی و تزئینات فراوان و ابهت زیاد، سبک مدرن با سادگی و متریال های ترکیبی و مدرن، سبک سنتی ایرانی، با نماهای آجری، سبک نئوکلاسیک با تزئینات کمتر و ساده تر از کلاسیک در بین تمامی سبک ها فرایر ترند.
